Ethereum nedir? Başlangıç Rehberi
Ethereum nedir? Başlangıç Rehberi
Ethereum’un ne işe yaradığını ve toplumu nasıl etkileyeceğini, yani Ethereum’u tam olarak anlamak için, temel özelliklerini ve standart yaklaşımlardan farkını öğrenmek önemlidir.
Öncelikle, Ethereum ademi merkezi bir sistemdir, yani herhangi bir tekil yöneticisi yoktur. Çevrimiçi hizmetlerin, şirketlerin ve oluşumların büyük çoğunluğu merkezi yönetim sistemi üzerine kurulmuştur. Bu yaklaşım yüzlerce yıldır kullanımdadır ve tarih her ne kadar birçok defa kusurlarını ispatlamış olsa da, taraflar birbirine güvenmediklerinde bu uygulama gereklidir.
Merkezi yaklaşım demek, tekil bir birim kontrolü demek, aynı zamanda da tek bir başarısızlık noktası demek, yani bu sistemi kullanan uygulamaların ve çevrimiçi sunucuların saldırılara, hatta güç kesintilerine karşı fazlasıyla zayıf olması demek. Bunun üzerine, çoğu sosyal ağ ve diğer çevrimiçi sunucular kullanıcıların en az bir miktar kişisel bilgi paylaşmasını gerektiriyor, ve bu bilgiler de sunucularda saklanıyor. Buradan, bu bilgiler firmanın kendisi, çalışanları veya hackerlar tarafından kolaylıkla çalınabilir.
Ethereum, ademi merkezi bir sistem olarak tamamen otonomdur ve kimse tarafından yönetilmez. Dünya çapında binlerce gönüllünün bilgisayarından çalıştırıldığı için merkezi bir hata noktası yoktur, dolayısıyla da çevrimdışı olamaz. Ek olarak, kullanıcıların kişisel verileri kendi bilgisayarlarında kalırken, uygulama, video gibi içeriklerin kontrolü App Store veya YouTube gibi sunucu hizmetlerin kurallarından bağımsız şekilde tamamen yaratıcıların elindedir.
İkinci olarak, her ne kadar devamlı kıyaslansa da, Ethereum ve Bitcoin tamamen farklı hedeflere sahip iki ayrı projedir. Bitcoin, blockchain denilen dağıtımlı umumi defter teknolojisiyle desteklenmiş ve bunun üzerine kurulan ilk kripto para ve para transfer sistemidir.
Ethereum, Bitcoin’in ardındaki teknolojiyi alıp kapasitesini ciddi derecede genişletti. Kendine ait internet tarayıcısı, kodlama dili ve ödeme sistemine sahip bütün bir ağ. En önemlisi de, Ethereum’un blockchain’inde kullanıcıların ademi merkeziyetçi uygulamalar oluşturmasına olanak sağlıyor.
Bu uygulamalar tamamen yeni fikirler veya mevcut konseptlerin ademi merkezi versiyonları olabilir. Bu temel olarak aracıyı ve üçüncü şahıslara dair tüm harcamaları ortadan kaldırıyor. Örneğin, kullanıcıların sevdikleri bir şarkıcının sayfasındaki gönderileri ‘beğenmesi’ ve ‘paylaşması’ o sayfaya yerleştirilmiş bir reklam aracılığıyla kar getiriyor ve bu gelirin tamamı Facebook’a gidiyor. Böyle bir sosyal ağın Ethereum versiyonunda ise, hem sanatçı hem de izleyici olumlu iletişim ve destek için ödül alırdı. Benzer şekilde, Kickstarter’ın ademi merkeziyetçi bir versiyonunda, şirkete yaptığınız katkı karşılığı bir eser değil, şirketin gelecek karından pay alırsınız. Son olarak, Ethereum tabanlı uygulamalar herhangi bir hizmet için üçüncü partilere yapılan her türlü ödemeyi kaldırır.
Kısacası, Ethereum geliştiricilerin ademi merkeziyetçi uygulamalar oluşturma ve yayınlamalarına olanak sağlayan halka açık, açık kaynaklı, blockchain tabanlı, dağıtımlı bir yazılım platformudur.
Daha önce bahsettiğimiz gibi, Ethereum ademi merkezi bir sistem, yani kişiler arası bir yaklaşım kullanıyor. Her türlü etkileşim sadece katılımcı kullanıcılar arasında gerçekleşir, kontrol sahibi bir otorite yoktur.
Bütün Ethereum sistemi, global ‘düğümler’ ile desteklenir. Düğümler, Ethereum’un blockchain’ini bilgisayarlarına indiren ve sistemin ortak kurallarını uygulayan, ağı temiz tutan ve karşılığında ödüller alan gönüllülerdir.
Bu ortak kurallar, ağın sayısız diğer özellikleriyle beraber, akıllı sözleşmelerle sağlanır. Bunlar ağ içinde güvenemediğiniz taraflarla finansal işlem ve diğer belirli eylemleri otomatik olarak yapmak için tasarlanmıştır. İki tarafın da tamamlaması gereken şartlar sözleşmeye ön programlıdır. Bu şartların tamamlanması bir ödeme veya diğer belirli eylemi tetikler. Bir çok insan geleneksel sözleşme hukukundan çok daha üstün güvenlik sağlaması, sözleşmelerin maliyetini düşürmesi ve taraflar arası güvene ihtiyaç duymaması sebebiyle, akıllı sözleşmelerin gelecek olduğuna ve ilerde tüm diğer sözleşmeli anlaşmaların yerini alacağına inanmaktadır.
Ek olarak, sistem kullanıcılara Ethereum tabanlı akıllı sözleşmelerin çalışabileceği ortam olarak hizmet veren Ethereum Virtual Machine (EVM) de sağlıyor. Kullanıcıların güvenilmeyen kodları güvenle çalıştırmasını sağlarken, programların birbirine müdahale etmediğinden de emin oluyor. EVM, ana Ethereum ağından tamamen izole olduğundan akıllı sözleşmeleri denemek ve geliştirmek için mükemmel bir araç.
Platform aynı zamanda bir kripto para birimi olan Ether’i de sağlıyor.