Blockchain nerede kullanılabilir?
Blockchain nerede kullanılabilir?
Makalenin geri kalanında Blockchain teknolojisinin kullanıldığı çeşitli alanları ele alacağız. Akıllı sözleşme terimini sık sık kullanacağız. Önce terimi açıklayalım.
Blockchain akıllı sözleşmeler için idealdir. Peki akıllı sözleşme nedir?
Akıllı sözleşmeler, tıpkı geleneksel sözleşmeler gibi kuralları ve cezai şartları belirleyen özel anlaşmalardır. Akıllı sözleşmelerin asıl farkı ise bu yükümlülüklere uymayı otomatik olarak sağlamasıdır. Sözleşmeler, belirli kriterlerin karşılanması durumunda yükümlülüklerin yerine getirilmesi için kodlanmıştır.
1. Teminat talebi
Teminat taleplerinin yerine getirilmesi genellikle pahalı, zaman alıcı ve talepte bulunan kişiler için zordur. Blockchain kullanarak süreci çok daha kolaylaştıran akıllı sözleşmeler yapmak mümkün.
Geçmişte bir talepte bulunulduğunda tüm kontroller insanlar tarafından yapılıyordu, ki bu oldukça zaman alıcı olabiliyor ve insani hatalara açık kapı bırakıyordu. Günümüzde ise Blockchain kullanarak kriterlerin karşılanıp karşılanmadığı otomatik olarak kontrol edilebilir. Tüm gereklilikler yerine getirildiğinde ödeme otomatik olarak sonuçlanır. Bunların hepsi minimum insan müdahalesiyle yapılabilir.
Deloitte tarafından sunulan çözümlerden biri de fişlere QR kodu dahil etmek. QR kod satın almayla ilgili satın alınan öğe, seri numarası, satın alma tarihi gibi tüm bilgileri içerir. QR kod aynı zamanda ''garanti botu''na Facebook Messenger üzerinden ulaşma yollarını da içerir. Kullanıcı bota fişin fotoğrafını gönderebilir, bot ise QR kodu çözerek ürün bilgilerini Blockchain'de saklar.
2. Türevler
Türevler borsalarda kullanılmaktadır ve varlıkların değerleri ile ilgilidir. Hisse senedi ve hisse alım satımlarında akıllı sözleşmelerin kullanılması, endüstri genelinde ticaret yapan türevleri düzenleyerek, otomatikleştirerek ve maliyetlerini azaltarak mevcut uygulamalarda devrim yaratabilir. Ödemeler şu anda gereken üç gün yerine saniyeler içinde tamamlanabilir. Akıllı sözleşmelerin kullanımıyla birebir ticaret normal bir işlem haline gelecek ve bu da hisse senedi alım satımında bir devrim yaratacaktır. Barclays ve diğer bazı şirketler akıllı sözleşmeleri kullanarak türev ürünlerin alım satımını denediler fakat bankaların iş birliği olmadıkça bu teknolojinin bir işe yaramayacağı sonucuna vardılar.
3. Sigorta talepleri
Akıllı sözleşmeler ile sigortayla ilgili özel durumlar için belirli kriterler oluşturulabilir. Teoride, Blockchain teknolojisinin uygulanmasıyla, sigorta talebinizi çevrimiçi olarak gönderebilir ve talebinizin gerekli kriterleri karşılaması durumunda anında otomatik bir ödeme alabilirsiniz. Fransız sigorta devi AXA, Blockchain teknolojisiyle sigorta sunan ilk büyük sigorta şirketi. Geçtiğimiz günlerde ödemeleri saklamak ve gerçekleştirmek için akıllı sözleşmeleri kullanan bir uçuş rötarı sigortası ürünü tanıttı. Diğer sigorta şirketleri de bu örneği takip edeceklerdir.
4. Kimlik teyidi
Kimlik doğrulama için çok fazla zaman ve efor harcanıyor. Blockchain'in merkezi olmayan yapısı kullanılarak online kimliği onaylamak çok daha kısa zaman alacak. Merkezi bir konumda bulunan online kimlik verileri Blockchain akıllı sözleşmelerinin kullanımıyla tedavülden kalkacak. Hackerlar ise saldırabilecekleri merkezi bir açık artık bulamayacaklar. Veri depolama Blockchain tarafından desteklendiğinde kurcalamaya ve bozulmaya dayanıklıdır. Blockchain tüm dünyada kimlik teyidinde büyük iyileşmeler sağlıyor.
İsviçre'nin Zug şehri, vatandaşlarının elektronik kimliklerini doğrulamak için merkezi olmayan bir uygulama (DAPP) kullanıyor. Kimlik doğrulama için kullanılan DAPP üreticilerinin bir diğeri de Estonya'da bulunan Oraclize. Müşterini Tanı (KYC) problemlerini çözmek için bir DAPP'ın satışını yapıyor. Thomson Reuters kuruluşu Ethereum kullanarak kimlik doğrulama için başka bir DAPP hazırlıyor.
5. Nesnelerin İnterneti (IoT)
Nesnelerin İnterneti (Internet of Things), yerleşik yazılımı, aktuatörleri, sensörleri, yazılım ve ağ bağlanırlığı olan, internete bağlı fiziksel cihazlardan, araçlardan ve diğer öğelerden oluşan bir ağdır. Yerleşik özellikleri bu objelerin veri toplama ve veri alışverişi yapmasına imkan veriyor. Blockchain ve akıllı sözleşmeleri bu iş için ideal.
Cihazlar için akıllı sözleşmeleri içeren projelerin çok yaygın olacağı tahmin ediliyor. Dünyanın önde gelen BT araştırma şirketlerinden Gartner, 2020 yılında en az 20 milyar bağlı cihazın var olacağını tahmin ediyor. Bu cihazlar Ethereum akıllı sözleşmelerini kullanıyor. Örnek olarak Ethereum ampülü, elektrikli araçları şarj eden Ethereum BlockCharge ve ilaçların güvenliği için kurcalamaya dayanıklı bir yalıtım malzemesi olan CryptoSeal var.
Blockchain, IoT'nin yayılmasında önemli bir rol oynayacak olmasının yanı sıra hackerlara karşı bir güvenlik önlemi de olacak. Merkezi olmayan bir kontrol mekanizmasına göre tasarlandığı için, kendisine dayalı bir güvenlik şeması IoT'nin hızlı büyümesini kapsayacak ölçekte olacaktır. Dahası, Blockchain'in veri kurcalamaya karşı güçlü güvenliği, dolandırıcı bir cihazın yanıltıcı bilgiler göndererek ev, fabrika veya ulaşım sistemlerini sekteye uğratmasını önleyecek.
6. Arşivleme ve dosya depolama
Google Drive, Dropbox vb. hizmetler belgelerin elektronik olarak arşivlenmesinde tamamiyle merkezi yöntemler geliştirdi. Merkezi websiteleri hackerlar için her zaman caziptir. Blockchain ve akıllı sözleşmeleri bu tehdidi önemli ölçüde azaltacak yollar sunuyor.
Bunu amaçlayan birçok Blockchain projesi var. Yine de Blockchain'de genellikle yeterince depolama alanı olmadığını fakat Storj, Sia, Ethereum Swarm vb. merkezi olmayan bulut depolama çözümleri olduğunu hatırlatalım. Kullanıcılar açısından çalışma şekilleri diğer bulut depolamalarından farksız. Farkı ise içeriklerin veri merkezleri yerine çeşitli anonim kullanıcıların bilgisayarlarında saklanması.
7. Fikri mülkiyetin korunması
Blockchain tarafından sunulan arşivleme, fikri mülklere şimdiye kadarkinden çok daha fazla güvenlik sunuyor. Blockchain'i kullanan Ascribe adlı bir uygulama şimdiden bu hizmeti sunuyor.
8. Suçlar
Suçluların ele geçirdikleri paraları saklamaları ve kamufle etmeleri gerekir. Günümüzde bu sahte banka hesapları, kumar ve offshore şirketler gibi yollarla yapılıyor. Kripto para işlemlerinin şeffaflığıyla ilgili birçok endişe bulunuyor. Fakat tarafların kimliğini belirlemek, işlemlerin kaydını tutmak ve hatta kurallara tabi tutmak gibi gerekli düzenleyici elementler kripto para sisteminde de bulunabilir.
Söz konusu teknolojiye olan ilgi arttığı için, Blockchain ve akıllı sözleşmeleri kara para aklama yöntemlerinin çoğunu etkisiz ve takip edilebilir kılacak potansiyele sahip.
9. Sosyal medya
Sosyal medya kuruluşları müşterilerinin kişisel verilerini özgürce kullanabiliyor. Bu onlara milyarlarca dolar kazanmalarında yardımcı oluyor. Blockchain akıllı sözleşmeleri ile sosyal medya kullanıcıları kişisel verilerini istedikleri takdirde satabilecek. Bu tür fikir MIT tarafından inceleniyor. OPENPDS/SA projesinin amacı veri sahibine Blockchain teknolojisini kullanarak gizliliğinin derecesini ayarlayabilme imkanı sunmak.
10. Akıllı sözleşmelerin seçim ve oylamalarda kullanılması
Seçim ve oylamalar akıllı sözleşmeler ile büyük ölçüde iyileştirilebilir. Halihazırda Blockchain Voting Machine, Follow My Vote ve TIVI gibi çeşitli uygulamalar bulunuyor. Bunları hepsi sahtekarlığı bitirme, sonuçlarda tam şeffaflık ve oyların anonim kalması vaadini veriyor. Yine de merkezi olmayan bir oylama sisteminin yaygın olarak kullanılması için uzun bir yol var.